ارز دیجیتال چین چیست؟

زمانی که صحبت از «ارز دیجیتال چین» به میان می آید، بسیاری از علاقه مندان به دنیای رمزارزها با ابهامی جدی مواجه می شوند؛ چرا که این عبارت به دو مفهوم کاملاً متفاوت اشاره دارد. از یک سو، «یوان دیجیتال» (e-CNY) به عنوان ارز دیجیتال ملی و متمرکز بانک مرکزی چین شناخته می شود و از سوی دیگر، پروژه های
رمز ارزی غیرمتمرکز بسیاری وجود دارند که ریشه های چینی دارند. درک این تمایز بنیادین برای هر کسی که به دنبال فهم دقیق چشم انداز فناوری بلاک چین در این کشور پهناور است، ضروری به نظر می رسد.

چین، به عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان، نقشی بی بدیل در شکل دهی به روندهای جهانی ایفا می کند و تأثیر سیاست های آن بر صنعت بلاک چین و بازار ارزهای دیجیتال، قابل چشم پوشی نیست. این کشور در سالیان اخیر رویکردی پیچیده و در برخی موارد متناقض را در قبال این فناوری های نوظهور در پیش گرفته است. مشاهده می شود که از یک سو، دولت به شدت بر توسعه و کنترل ارز دیجیتال ملی خود متمرکز شده و از سوی دیگر، ممنوعیت های سخت گیرانه ای را برای ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز اعمال کرده است.

در این مقاله، ما به سفری در اعماق این دو جهان موازی در چین خواهیم رفت. به دقت بررسی می شود که یوان دیجیتال چیست، چگونه کار می کند و چه مزایا و چالش هایی را برای چین و اقتصاد جهانی به ارمغان می آورد. سپس، به معرفی و تحلیل ارزهای دیجیتالی پرداخته می شود که با وجود محدودیت های دولتی، از ریشه های چینی برخوردارند و همچنان در صحنه جهانی بلاک چین فعال هستند. این کاوش به خواننده کمک می کند تا درکی جامع از سیاست ها، مزایا، معایب و آینده بلاک چین و رمزارز در چین به دست آورد و پیچیدگی های این حوزه پویا را به وضوح درک کند.

یوان دیجیتال (e-CNY)؛ ارز دیجیتال ملی چین

در سال های اخیر، چین گام های بلندی در مسیر توسعه ارز دیجیتال ملی خود، موسوم به یوان دیجیتال (e-CNY) یا Digital Yuan برداشته است. این پروژه که توسط بانک مرکزی چین (People’s Bank of China – PBOC) رهبری می شود، نمادی از تلاش این کشور برای مدرنیزاسیون سیستم مالی و حفظ کنترل بر جریان پول است. درک ماهیت، ویژگی ها، و مزایا و چالش های یوان دیجیتال، برای هر کسی که به دنبال فهم عمیق تر از جایگاه چین در عرصه مالی آینده است، ضروری به نظر می رسد.

یوان دیجیتال چیست؟ تعریفی دقیق از CBDC چین

یوان دیجیتال، که اغلب با نام e-CNY شناخته می شود، در واقع یک نسخه دیجیتالی از ارز رسمی و فیات چین، یعنی یوان، است. این ارز دیجیتال، برخلاف ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز مانند بیت کوین یا اتریوم، توسط یک نهاد مرکزی (بانک مرکزی چین) صادر و کنترل می شود. هدف اصلی آن، جایگزینی تدریجی پول نقد فیزیکی و بخشی از موجودی حساب های بانکی است. یوان دیجیتال به عنوان یک ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) عمل می کند و به معنای پول دولتی است که در قالب دیجیتال ارائه می شود، نه یک رمزارز با ماهیت غیرمتمرکز.

تفاوت های اساسی یوان دیجیتال با بیت کوین و سایر رمزارزهای غیرمتمرکز، شامل موارد زیر می شود:

• حاکمیت و کنترل: در بیت کوین و رمزارزهای غیرمتمرکز، هیچ نهاد مرکزی وجود ندارد و تصمیم گیری ها توسط جامعه کاربران و از طریق الگوریتم های اجماع صورت می گیرد. اما یوان دیجیتال کاملاً تحت کنترل دولت و بانک مرکزی چین است، که به آنها امکان می دهد تا بر عرضه، گردش و حتی کاربرد پول نظارت کامل داشته باشند.
• شفافیت و حریم خصوصی: در حالی که تراکنش های بیت کوین روی یک دفتر کل عمومی (بلاک چین) قابل مشاهده هستند (اما هویت کاربران ناشناس می ماند)، یوان دیجیتال خاصیت ناشناس بودن قابل کنترل (Controlled Anonymity) را ارائه می دهد. این بدان معناست که برای تراکنش های کوچک، حریم خصوصی حفظ می شود، اما برای تراکنش های بزرگ تر یا در صورت نیازهای قانونی، هویت کاربران می تواند توسط دولت فاش شود.
• قابلیت برنامه ریزی: یکی از ویژگی های منحصربه فرد یوان دیجیتال، قابلیت برنامه ریزی آن است. این امکان به بانک مرکزی اجازه می دهد تا شرایط خاصی را برای خرج کردن پول تعیین کند؛ مثلاً می توان پول را به گونه ای برنامه ریزی کرد که فقط برای خرید کالاهای خاص یا در بازه زمانی مشخصی قابل استفاده باشد. این سطح از کنترل بر جریان پول در رمزارزهای غیرمتمرکز وجود ندارد.

ویژگی ها و نحوه کارکرد e-CNY

برای درک عمیق تر یوان دیجیتال، به بررسی معماری فنی و کاربردهای آن می پردازیم:

• معماری فنی (سیستم دو لایه): یوان دیجیتال بر اساس یک سیستم دو لایه عمل می کند. در لایه اول، بانک مرکزی یوان دیجیتال را صادر می کند و آن را در اختیار بانک های تجاری مجاز قرار می دهد. در لایه دوم، این بانک های تجاری و سایر نهادهای مجاز (مانند شرکت های پرداخت موبایلی) یوان دیجیتال را به عموم مردم و شرکت ها توزیع می کنند. این ساختار تضمین می کند که بانک مرکزی کنترل کامل بر عرضه پول را حفظ کرده و در عین حال، بانک ها مسئولیت توزیع و مدیریت تراکنش ها را بر عهده می گیرند.
• خصوصیت ناشناس بودن قابل کنترل: این ویژگی به کاربران اجازه می دهد تا برای تراکنش های روزمره و کوچک، حریم خصوصی خود را حفظ کنند، شبیه به استفاده از پول نقد فیزیکی. با این حال، برای مبالغ بزرگ تر یا در موارد مشکوک به فعالیت های غیرقانونی، دولت و نهادهای نظارتی قادر به شناسایی هویت افراد و پیگیری تراکنش ها خواهند بود. این رویکرد، تعادلی میان حریم خصوصی و نیازهای نظارتی دولت ایجاد می کند.
• کاربردها و پروژه های آزمایشی: یوان دیجیتال در حال حاضر در مراحل آزمایشی گسترده ای در شهرهای مختلف چین قرار دارد. این پروژه های پایلوت شامل پرداخت های خرد در فروشگاه ها، پرداخت حقوق کارکنان دولت، و حتی استفاده در سیستم های حمل و نقل عمومی می شود. هدف، جمع آوری بازخورد و بهینه سازی سیستم پیش از راه اندازی سراسری است. این ارز همچنین در رویدادهای بزرگ مانند المپیک زمستانی پکن ۲۰۲۲ نیز به صورت آزمایشی استفاده شد.
• امنیت و زیرساخت های پشتیبان: امنیت یوان دیجیتال توسط فناوری های پیشرفته رمزنگاری و زیرساخت های متمرکز بانک مرکزی تضمین می شود. این سیستم به گونه ای طراحی شده تا در برابر حملات سایبری مقاوم باشد و پایداری مالی کشور را تضمین کند.

مزایا و چالش های یوان دیجیتال برای چین و جهان

یوان دیجیتال، با وجود پتانسیل های بی شمار، مزایا و چالش هایی را هم برای چین و هم برای اقتصاد جهانی به همراه دارد:

مزایا برای چین:

• افزایش کارایی پرداخت ها: یوان دیجیتال می تواند سرعت و کارایی پرداخت های داخلی را به طور چشمگیری افزایش دهد، هزینه های عملیاتی بانک ها را کاهش دهد و سیستم پرداخت را یکپارچه تر سازد.
• مبارزه با پولشویی و فرار مالیاتی: با قابلیت پیگیری تراکنش ها، دولت چین می تواند نظارت بهتری بر فعالیت های مالی داشته باشد و با پولشویی، تأمین مالی تروریسم و فرار مالیاتی به نحو مؤثرتری مقابله کند.
• کنترل بهتر بر سیاست پولی: یوان دیجیتال به بانک مرکزی ابزاری قدرتمند برای اجرای سیاست های پولی ارائه می دهد. این قابلیت برنامه ریزی پذیری به آنها اجازه می دهد تا محرک های اقتصادی را هدفمندتر اعمال کنند، مثلاً با تخصیص بودجه های تشویقی که فقط برای مقاصد خاصی قابل استفاده هستند.
• گسترش نفوذ اقتصادی در سطح بین الملل: در بلندمدت، یوان دیجیتال می تواند به ابزاری برای افزایش نفوذ یوان در معاملات بین المللی تبدیل شود و جایگاه دلار آمریکا را به چالش بکشد. این امر می تواند از طریق تسهیل پرداخت های فرامرزی و کاهش وابستگی به سیستم های پرداخت سنتی غرب صورت گیرد.

چالش ها و نگرانی ها:

• نگرانی های حریم خصوصی کاربران: با وجود ناشناس بودن قابل کنترل، نگرانی های گسترده ای در مورد حریم خصوصی کاربران و میزان دسترسی دولت به اطلاعات مالی افراد وجود دارد. این موضوع می تواند به کاهش اعتماد عمومی منجر شود.
• پتانسیل کنترل دولتی گسترده: قابلیت برنامه ریزی و کنترل متمرکز می تواند به دولت قدرت بی سابقه ای برای نظارت بر زندگی مالی شهروندان و حتی سانسور یا محدود کردن تراکنش های خاص بدهد.
• دشواری پذیرش عمومی در سطح وسیع: با توجه به اینکه چین یکی از پیشرفته ترین سیستم های پرداخت موبایلی (مانند Alipay و WeChat Pay) را دارد، قانع کردن مردم برای استفاده از یوان دیجیتال به جای پلتفرم های موجود، چالش برانگیز خواهد بود. رقابت با این پلتفرم ها برای جذب کاربران نیازمند مزایای قابل توجهی است.

یوان دیجیتال نه تنها ابزاری برای مدرنیزاسیون اقتصادی چین است، بلکه نمایانگر چشم انداز منحصر به فرد این کشور برای آینده پول و قدرت دولتی در عصر دیجیتال محسوب می شود.

ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز با ریشه های چینی

با وجود تمرکز شدید دولت چین بر یوان دیجیتال و اعمال ممنوعیت های سخت گیرانه بر رمزارزهای غیرمتمرکز، این بدان معنا نیست که ارتباط چین با دنیای بلاک چین و ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز به پایان رسیده است. در حقیقت، بخش قابل توجهی از نوآوری ها و پروژه های مهم در این حوزه، ریشه هایی در چین دارند. در این بخش، به تعریف ارز دیجیتال چینی در فضای غیرمتمرکز و بررسی سیاست های این کشور در قبال آن ها می پردازیم.

تعریف ارز دیجیتال چینی در حوزه غیرمتمرکز

اصطلاح ارز دیجیتال چینی در حوزه غیرمتمرکز، کمی پیچیده تر از یوان دیجیتال است. هیچ نهاد دولتی در چین، مالکیت این ارزها را بر عهده ندارد و آن ها مانند بیت کوین یا اتریوم، بر بستر شبکه های بلاک چین غیرمتمرکز فعالیت می کنند. با این حال، معیارهایی وجود دارد که یک رمزارز را به عنوان چینی تلقی می کند:

• ملیت بنیان گذاران: بسیاری از پروژه های موفق رمزارز، توسط کارآفرینان و توسعه دهندگان چینی تأسیس شده اند، حتی اگر شرکت مادر در خارج از چین ثبت شده باشد.
• مکان تأسیس شرکت یا تیم اصلی توسعه: در گذشته، بسیاری از تیم های توسعه دهنده اصلی این پروژه ها در شهرهای بزرگ چین مانند پکن، شانگهای یا هانگژو مستقر بودند، پیش از اینکه ممنوعیت ها آن ها را مجبور به جابجایی کند.
• تمرکز اولیه بر بازار چین یا جامعه کاربری غالب: برخی از این پروژه ها در ابتدا با هدف جذب کاربران چینی یا حل مشکلات خاص بازار چین راه اندازی شدند و هنوز هم بخش قابل توجهی از جامعه کاربری یا استخراج کنندگان آن ها در چین یا مناطق مرتبط فعال هستند.

نگاهی به سیاست های سخت گیرانه چین در قبال رمزارزهای غیرمتمرکز

تاریخچه ممنوعیت ارز دیجیتال در چین، داستانی پیچیده از تلاش دولت برای کنترل اقتصاد دیجیتال و جلوگیری از خروج سرمایه است. چین همواره رویکردی محتاطانه و در نهایت سخت گیرانه نسبت به رمزارزهای غیرمتمرکز داشته است:

• تاریخچه ممنوعیت ها:
  • ۲۰۱۷: چین فعالیت عرضه اولیه سکه (ICO) را ممنوع و فعالیت صرافی های رمزارز در سرزمین اصلی را متوقف کرد. این اقدام به سرعت به یکی از بزرگترین ضربه ها به بازار کریپتو در آن زمان تبدیل شد.
  • ۲۰۲۱: دولت چین ممنوعیت های خود را گسترش داد و فعالیت های مربوط به استخراج ارز دیجیتال و تمامی تراکنش های مرتبط با رمزارزها را در سرزمین اصلی غیرقانونی اعلام کرد. این ممنوعیت منجر به کوچ گسترده ماینرها از چین شد.
• دلایل اصلی پشت این ممنوعیت ها:
  • ثبات مالی: دولت چین همواره نگران بی ثباتی مالی ناشی از نوسانات بالای رمزارزها و تأثیر آن بر سیستم بانکی کشور بوده است.
  • جلوگیری از خروج سرمایه: رمزارزها می توانند ابزاری برای دور زدن کنترل های سرمایه ای و خروج غیرقانونی پول از کشور باشند که این موضوع برای دولت چین یک نگرانی جدی محسوب می شود.
  • حفظ کنترل دولت بر سیستم مالی: ماهیت غیرمتمرکز رمزارزها با رویکرد کنترل گرایانه دولت چین بر اقتصاد و جریان پول در تضاد است. دولت تمایل دارد که کنترل کامل بر ارز و پرداخت ها را در اختیار داشته باشد.
  • ملاحظات زیست محیطی ماینینگ: مصرف بالای انرژی توسط عملیات استخراج رمزارز، به ویژه بیت کوین، با اهداف زیست محیطی چین در تضاد بود.
• وضعیت فعلی: آیا ممنوعیت به معنای پایان کار است؟
  خیر، ممنوعیت به معنای پایان کامل فعالیت نیست. هنوز فعالیت های خاکستری و غیررسمی در سرزمین اصلی چین وجود دارد. علاوه بر این، هنگ کنگ، به عنوان یک منطقه اداری ویژه در چین، رویکرد متفاوتی را در پیش گرفته و در حال تبدیل شدن به یک هاب رمزارز قانونی برای سرمایه گذاران است که این امر امکان فعالیت های قانونی را برای شرکت ها و افراد چینی فراهم می کند.

معرفی برترین ارزهای دیجیتال با ریشه های چینی

با وجود تمام محدودیت ها، پروژه های رمزارز بسیاری وجود دارند که از ریشه های چینی برخوردارند و تأثیر قابل توجهی در اکوسیستم جهانی بلاک چین گذاشته اند. در ادامه، به تحلیل عمیق تر این پروژه ها می پردازیم:

ترون (Tron – TRX)

ترون (TRX) در سال ۲۰۱۷ توسط جاستین سان (Justin Sun)، کارآفرین و چهره شناخته شده چینی، راه اندازی شد. ترون با هدف تمرکززدایی از اینترنت و ایجاد یک اکوسیستم برای اشتراک گذاری محتوا و اپلیکیشن های غیرمتمرکز (DApps) طراحی شده است. جاستین سان، با وجود ثبت بنیاد ترون در سنگاپور و جابجایی دفتر مرکزی به سانفرانسیسکو، ریشه های چینی خود را حفظ کرده و همین امر ترون را در فهرست ارزهای دیجیتال چینی قرار می دهد. اکوسیستم ترون به سرعت رشد کرده و به یکی از بزرگترین بلاک چین ها از نظر حجم تراکنش ها و کاربران فعال تبدیل شده است.

نئو (NEO)

نئو (NEO) که اغلب به آن اتریوم چینی می گویند، یکی از قدیمی ترین و اصیل ترین پروژه های بلاک چین با ریشه های کاملاً چینی است. این پروژه در سال ۲۰۱۴ توسط دا هونگفی (Da Hongfei) و اریک ژانگ (Erik Zhang) با نام Antshares راه اندازی شد و در سال ۲۰۱۷ به نئو تغییر نام داد. نئو با هدف ایجاد یک اقتصاد هوشمند از طریق دارایی های دیجیتال و هویت دیجیتال، امکان توسعه قراردادهای هوشمند را با استفاده از زبان های برنامه نویسی رایج فراهم می کند. نئو همچنین در پروژه شبکه خدمات بلاک چین چین (BSN) مشارکت داشته که نشان دهنده ارتباط عمیق آن با زیرساخت های بلاک چین دولتی چین است.

وی چین (VeChain – VET)

وی چین (VeChain – VET) پروژه ای است که در سال ۲۰۱۵ توسط سانی لیو (Sunny Lu)، کارآفرین چینی، تأسیس شد. وی چین بر ارائه راه حل های بلاک چین برای مدیریت زنجیره تأمین و بهبود شفافیت و کارایی در صنایع مختلف تمرکز دارد. این پروژه با همکاری شرکت های بزرگ جهانی مانند والمارت و BMW، به اعتبار و پذیرش خود افزوده است. توکن های VET و VTHO اجزای اصلی اکوسیستم وی چین هستند که به ترتیب برای انتقال ارزش و پرداخت هزینه های عملیاتی شبکه استفاده می شوند.

کانفلاکس (Conflux – CFX)

کانفلاکس (Conflux – CFX) یک بلاک چین عمومی مقیاس پذیر و ایمن است که ریشه های عمیقی در محافل دانشگاهی و تحقیقاتی پکن دارد. این پروژه در سال ۲۰۱۸ توسط یک تیم از دانشمندان و محققان برجسته چینی راه اندازی شد. کانفلاکس با استفاده از معماری منحصر به فرد Tree-Graph، مشکلات مقیاس پذیری بلاک چین ها را حل می کند و امکان پردازش همزمان تراکنش ها را فراهم می سازد. هدف اصلی کانفلاکس، ایجاد یک بستر اتصال دهنده برای پروتکل های مختلف بلاک چین و جذب توسعه دهندگان از سراسر جهان است.

کوانتوم (Qtum)

کوانتوم (Qtum) پلتفرمی است که تلاش می کند بهترین ویژگی های بیت کوین و اتریوم را با یکدیگر ترکیب کند. این پروژه توسط پاتریک دای (Patrick Dai)، کارآفرین چینی با سابقه کار در علی بابا، نیل ماهی و جردن ارلز راه اندازی شد. کوانتوم با بهره گیری از مدل اثبات سهام (Proof-of-Stake)، به دنبال ارائه یک بلاک چین مقیاس پذیر برای قراردادهای هوشمند و DApps است. با وجود اینکه دفتر مرکزی آن در سنگاپور قرار دارد، ریشه های چینی بنیان گذاران و تأسیس اولیه در شانگهای، کوانتوم را در فهرست ارزهای دیجیتال مرتبط با چین قرار می دهد.

آنتولوژی (Ontology – ONT)

آنتولوژی (Ontology – ONT) که در سال ۲۰۱۷ توسط لی جون (Li Jun)، یکی دیگر از کارآفرینان برجسته چینی و با سابقه همکاری با پروژه نئو، تأسیس شد. آنتولوژی بر مدیریت هویت غیرمتمرکز و داده ها تمرکز دارد. این پروژه به کاربران و شرکت ها امکان می دهد تا هویت های دیجیتالی امن و قابل اعتماد ایجاد کنند و داده های خود را با حفظ حریم خصوصی کنترل کنند. آنتولوژی در واقع یک بستر زیرساختی برای ایجاد برنامه های کاربردی غیرمتمرکز است که نیاز به مدیریت هویت و داده ها دارند و با ماشین مجازی اتریوم نیز سازگار است.

نروس نتورک (Nervos Network – CKB)

نروس نتورک (Nervos Network – CKB) یکی دیگر از پروژه های اصیل چینی است که دفتر مرکزی آن در سال ۲۰۱۸ در هانگژو تأسیس شد. این تیم توسط یان شیه ، تری تای، کوین وانگ، دنیل لو و سایفر وانگ تشکیل شده است. نروس نتورک با معماری لایه اول خود (Common Knowledge Base – CKB) به دنبال ارائه یک بلاک چین امن و مقیاس پذیر است که بتواند با بلاک چین های مختلف تعامل داشته باشد. طراحی انعطاف پذیر آن به توسعه دهندگان امکان می دهد تا به سرعت راه حل های جدید را پیاده سازی کنند.

پولکادات (Polkadot – DOT) و ارتباط با چین

در مورد پولکادات (Polkadot – DOT)، باید با دقت بیشتری بررسی کرد که آیا واقعاً یک ارز دیجیتال چینی است یا خیر. بنیان گذار اصلی پولکادات، گوین وود (Gavin Wood)، یکی از هم بنیان گذاران اتریوم است که اصالت غربی دارد. با این حال، پولکادات و بنیاد Web3 که از آن حمایت می کند، سرمایه گذاران و توسعه دهندگان چینی بسیار زیادی را جذب کرده اند. بخش قابل توجهی از جامعه توسعه دهنده و فعالان اکوسیستم پولکادات در آسیا و به ویژه چین قرار دارند. این ارتباط قوی جامعه کاربری و سرمایه گذاری، باعث شده برخی آن را به نوعی با ریشه های چینی مرتبط بدانند، اما از نظر تیم اصلی و ساختار بنیادین، پولکادات یک پروژه جهانی محسوب می شود.

فایل کوین (Filecoin – FIL) و ارتباط با چین

وضعیت فایل کوین (Filecoin – FIL) نیز مشابه پولکادات است. تیم اصلی پروتکل لبز (Protocol Labs) که فایل کوین را توسعه داده است، آمریکایی هستند. اما تعداد بسیار زیادی از ماینرهای فایل کوین در چین مستقر هستند و جامعه کاربری گسترده ای نیز در این کشور دارد. این تمرکز ماینینگ و استفاده در چین، فایل کوین را به یکی از پروژه هایی تبدیل کرده که حضور چینی ها در اکوسیستم آن پررنگ است، هرچند که ریشه های اصلی توسعه آن غیرچینی است.

ایاس (EOS)

ایاس (EOS) پلتفرمی برای ساخت و میزبانی از DApps است که توسط Block.one تأسیس شد. با وجود اینکه تیم اصلی بنیان گذار لزوماً چینی نیستند، ایاس از همان ابتدا جامعه کاربری بسیار قوی در آسیا، به ویژه در چین، پیدا کرد. این جامعه فعال و بزرگ، ایاس را به یکی از پروژه هایی تبدیل کرده است که از نظر پذیرش و استفاده، ارتباط نزدیکی با منطقه چین دارد.

آینده بلاک چین و رمزارز در چین

چشم انداز آینده بلاک چین و رمزارز در چین، به دلیل سیاست های متناقض و رویکردهای منحصر به فرد این کشور، همواره موضوعی جذاب و پیچیده برای تحلیلگران و علاقه مندان بوده است. در حالی که ممنوعیت ها بر معاملات رمزارزهای غیرمتمرکز سایه افکنده اند، دولت چین سرمایه گذاری های عظیمی در توسعه فناوری بلاک چین به عنوان یک ابزار استراتژیک ملی انجام داده است.

روندهای فعلی و سیاست های آتی دولت چین

چین بلاک چین را نه به عنوان یک بستر برای ارزهای دیجیتال غیرقابل کنترل، بلکه به عنوان یک فناوری زیربنایی برای تحول دیجیتال و تقویت کنترل دولتی می بیند. شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، شخصاً بر اهمیت بلاک چین تأکید کرده و خواستار تسریع در توسعه آن شده است. این رویکرد، منجر به ظهور پروژه های دولتی بلاک چینی شده است که در ادامه به برخی از مهمترین آنها اشاره می شود:

• شبکه خدمات بلاک چین (BSN): BSN که با عنوان جاده ابریشم دیجیتال چین نیز شناخته می شود، یک پروژه زیرساخت بلاک چینی ملی است که هدف آن استانداردسازی و کاهش هزینه توسعه و استقرار برنامه های بلاک چینی برای کسب وکارها و دولت هاست. BSN قصد دارد تا یک زیرساخت عمومی برای بلاک چین فراهم کند که به توسعه دهندگان اجازه می دهد تا برنامه های خود را با هزینه ای کمتر و با استفاده از APIهای یکپارچه، پیاده سازی کنند. این شبکه، پلتفرمی برای پروژه های مجاز بلاک چینی است، نه برای رمزارزهای غیرمتمرکز.
• سیستم شناسایی غیرمتمرکز چین (China RealDID): این پروژه که توسط وزارت امنیت عمومی چین و با همکاری BSN توسعه یافته، به دنبال ایجاد یک سیستم شناسایی غیرمتمرکز (DID) مبتنی بر بلاک چین است. هدف آن ارائه راه حلی امن و قابل اعتماد برای تأیید هویت در فضای دیجیتال است که می تواند در زمینه های مختلفی از جمله خدمات دولتی و کسب وکارهای آنلاین به کار رود.
• پروژه mBridge: این پروژه یک همکاری بین المللی با محوریت بانک مرکزی چین است که به دنبال توسعه یک پلتفرم بلاک چینی برای تسویه تراکنش های فرامرزی با استفاده از ارزهای دیجیتال بانک های مرکزی (CBDC) است. mBridge با همکاری بانک های مرکزی هنگ کنگ، تایلند، امارات متحده عربی و عربستان سعودی، پتانسیل زیادی برای تغییر نحوه انجام پرداخت های بین المللی دارد و به یوان دیجیتال امکان می دهد تا نقش پررنگ تری در تجارت جهانی ایفا کند.

در مورد اینکه آیا ممکن است ممنوعیت ها در آینده کاهش یابد، مشاهده می شود که رویکرد دولت چین بر تفکیک واضح بین بلاک چین مجاز و رمزارزهای غیرمجاز است. دولت به شدت از توسعه فناوری بلاک چین در چارچوب های کنترل شده حمایت می کند، در حالی که بر ممنوعیت فعالیت های تجاری و استخراج رمزارزهای غیرمتمرکز پافشاری می کند. تغییرات عمده در این سیاست ها بعید به نظر می رسد، مگر اینکه دولت بتواند راهی برای کنترل کامل بر رمزارزهای غیرمتمرکز پیدا کند، که با ماهیت آنها در تضاد است.

جایگاه چین در رقابت جهانی رمزارز و بلاک چین

چین در رقابت جهانی بر سر رهبری فناوری بلاک چین، بازیگر بسیار مهمی است. با وجود رویکرد متفاوت نسبت به رمزارزها، این کشور از نظر تعداد پروژه های بلاک چینی و سرمایه گذاری در این حوزه، در صدر فهرست جهانی قرار دارد. طبق گزارش ها، بیش از ۲۵۰ پروژه بلاک چینی در چین فعال هستند که این عدد، جایگاه برجسته این کشور را در توسعه این فناوری نشان می دهد.

تأثیر یوان دیجیتال بر آینده سیستم مالی جهانی و جایگاه دلار نیز موضوعی است که به دقت رصد می شود. اگر یوان دیجیتال بتواند در سطح بین المللی پذیرش گسترده ای پیدا کند، می تواند به چالش کشیدن سلطه دلار آمریکا در مبادلات جهانی کمک کند و قدرت اقتصادی چین را افزایش دهد.

یکی از اهداف کلیدی چین، توسعه استعدادها و استانداردسازی بلاک چین است. دانشگاه های بزرگ چین برنامه های تخصصی بلاک چین راه اندازی کرده اند و دولت بودجه های کلانی را برای آموزش متخصصان بلاک چین در نظر گرفته است. این اقدامات، نشان دهنده تعهد بلندمدت چین به پیشتازی در این فناوری است.

فناوری های نوظهور و پروژه های نوین

علاوه بر پروژه های دولتی، چین در حوزه فناوری های نوظهور بلاک چین نیز فعال است. سرمایه گذاری ۵۴.۵ میلیارد دلاری در یک نقشه راه ملی بلاک چین که در ژانویه ۲۰۲۵ منتشر شد، نشان دهنده جدیت این کشور در تسریع استقرار بلاک چین در سراسر اقتصاد است. این سرمایه گذاری ها بر توسعه کاربردهای بلاک چین در بخش های مختلفی از جمله امور مالی، لجستیک، خدمات عمومی و صنایع تولیدی تمرکز دارند.

چین در تلاش است تا با ایجاد استانداردهای ملی برای بلاک چین و حمایت از نوآوری در این حوزه، به یک قدرت بلاک چینی جهانی تبدیل شود. این رویکرد، با وجود ممنوعیت رمزارزهای غیرمتمرکز، تضادی درونی را نشان می دهد: از یک سو، تمایل به کنترل و از سوی دیگر، اشتیاق به پیشرفت فناوری و بهره برداری از مزایای آن در چارچوب های دولتی. این وضعیت پیچیده، چشم انداز آینده بلاک چین در چین را به یکی از جذاب ترین و غیرقابل پیش بینی ترین حوزه های فناوری در جهان تبدیل کرده است.

کشور چین، با وجود ممنوعیت های سخت گیرانه، همچنان در صدر نوآوری و توسعه فناوری بلاک چین در سطح جهانی قرار دارد و مسیر آینده آن، برای اقتصاد دیجیتال دنیا تعیین کننده خواهد بود.

نتیجه گیری

در این بررسی جامع، مشاهده شد که مفهوم «ارز دیجیتال چین» بیش از یک معنی دارد و در برگیرنده دو حوزه کاملاً مجزا و در عین حال مرتبط است. از یک سو، یوان دیجیتال (e-CNY) به عنوان ارز دیجیتال ملی و متمرکز، ابزار قدرتمندی برای دولت چین در راستای مدرنیزاسیون سیستم مالی، افزایش کارایی پرداخت ها و تقویت کنترل بر جریان پول است. این پروژه، با وجود چالش های مربوط به حریم خصوصی، پتانسیل تأثیرگذاری بر جایگاه یوان در عرصه بین الملل را داراست.

از سوی دیگر، با وجود ممنوعیت های سخت گیرانه بر معاملات رمزارزهای غیرمتمرکز، پروژه هایی مانند ترون (TRX)، نئو (NEO)، وی چین (VET)، کانفلاکس (CFX)، کوانتوم (Qtum)، آنتولوژی (ONT) و نروس نتورک (CKB) که ریشه های چینی دارند، همچنان در اکوسیستم جهانی بلاک چین فعال و تأثیرگذار هستند. این پروژه ها با نوآوری های خود، بخش قابل توجهی از پیشرفت فناوری بلاک چین را رقم زده اند. حتی پروژه هایی نظیر پولکادات (DOT) و فایل کوین (FIL) نیز، با وجود بنیان گذاران غیرچینی، حضور پررنگ جامعه و سرمایه گذاران چینی را تجربه می کنند.

این وضعیت، رویکرد منحصر به فرد و در ظاهر متناقض چین در قبال بلاک چین و رمزارز را برجسته می سازد. دولت چین با جدیت تمام به توسعه فناوری بلاک چین در چارچوب های کنترل شده دولتی، از جمله شبکه خدمات بلاک چین (BSN) و پروژه mBridge می پردازد، اما همزمان محدودیت های شدیدی را برای رمزارزهای غیرمتمرکز اعمال می کند. اهمیت رصد مداوم تحولات در این کشور برای سرمایه گذاران و علاقه مندان به کریپتو بی اندازه است؛ چرا که تصمیمات و رویکردهای چین می تواند تأثیرات عمیقی بر پویایی بازار جهانی ارزهای دیجیتال و آینده سیستم مالی بین المللی بگذارد. چین در حال ترسیم مسیر خاص خود در عصر دیجیتال است و درک این مسیر، کلید فهم تحولات آینده در این عرصه خواهد بود.

درک دقیق تفاوت میان یوان دیجیتال و ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز چینی، برای هر فعال بازار و پژوهشگری که به دنبال تحلیل هوشمندانه تحولات در این کشور تأثیرگذار است، حیاتی به شمار می رود.