راز موفقیت شکارچی بی رحم: انگل جنسی باشید تا منقرض نشوید!

تینا مزدکی: قلابچه ماهی یا ماهی قلاب دار (Anglerfish) موجود منحصربه فردی از خانواده مهره داران است که در اعماق تاریک اقیانوس زندگی می کند. قلابچه ماهی در همزیستی با باکتری های نورتاب، نورزیستی دارد و منبع نور (باکتری ها) را همانند طعمه ای روی قلاب بالای آرواره های خود جای می دهد. هنگامی که طعمه های کوچک به منبع نور نزدیک می شوند، ناگهان خود را در میان آرواره های مهیب این شکارچی گرفتار می بینند.

اما قلابچه ماهی به داشتن ویژگی انگل جنسی (sexual parasitism) نیز معروف است. نرهایی که انگل جنسی هستند، برای جفت گیری به طور موقت یا به طور دایم به ماده ها می چسبند. اکنون، به گزارش پژوهشگران در نشریه Current Biology (مورخ 23 می) ویژگی انگل جنسی در زمان گرمایش جهانی و انتقال سریع قلابچه ماهی از آب های ساحلی به اعماق و دریای آزاد به وجود آمده است.

این یافته ها پیامدهایی برای درک فرگشت و تاثیراتی دارد که گرمایش جهانی ممکن است بر اعماق دریاها بگذارد. «چیس دی براونشتاین» از دانشگاه ییل می گوید: «نتایج ما نشان می دهد که چگونه قلابچه ماهی، اعماق دریا از نیاکانی که روی بستر اقیانوس با باله های لگنی اصلاح شده راه می رفتند، فرگشت یافته اند. درست مانند نهنگ ها که دوباره در آب فرورفتند، قلابچه ماهی ها نیز از اجدادی که در اعماق اقیانوس بودند، دوباره به آب های آزاد راه پیدا کردند».

فرگشت این گونه از ماهی ها در سال های پس از انقراض دایناسورها رخ داده است. قلابچه ماهی به سرعت در منطقه باتی پلاژیک (Bathypelagic) در عمق 200 تا 1000 متر اقیانوس ها تنوع پیدا کرد که احتمالاً نتیجه فرصت هایی زیست محیطی است که این زیستگاه جدید برای آن ها فراهم کرده بود. محققان با این پژوهش نشان می دهند که چگونه فرگشت یکی از عجیب ترین جنبه های زیستی قلابچه ماهی یعنی انگل جنسی، این تنوع را تسهیل کرد اما مستقیماً باعث این تنوع نشد.

براونشتاین و همکارانش کنجکاو بودند که بدانند چگونه نوآوری های کلیدی زیست محیطی با فرگشت گونه های جدید مرتبط است. به جای در نظر گرفتن یک ویژگی به صورت مجزا، آن ها می خواستند بفهمند که ترکیبی از ویژگی ها چگونه برهم کنش می کنند. آن ها توجه خود را روی قلابچه ماهی متمرکز کردند که از آن به عنوان یکی از معروف ترین و غنی ترین ساکنان اعماق دریا یاد می کنند.

برای درک بهتر روابط و سن گونه های قلابچه ماهی، آن ها داده های توالی DNA را در مقیاس ژنوم بیش از 100 گونه همراه با شواهد فسیلی تجزیه وتحلیل کردند. تحلیل های آن ها نشان می دهد که انتقال سریع قلابچه ماهی به اعماق دریا و زیستگاه های اقیانوسی باز، طی دوره ای از گرم شدن زمین در 50 تا 35 میلیون سال پیش رخ داده است. آن ها همچنین گزارش می دهند که این انتقال هم زمان با منشا «انگل جنسی» است که تصور می شود پس از یافتن جفت در منطقه باتی پلاژیک دریا، احتمال تولیدمثل موفق را افزایش می دهد.

براونشتاین می گوید: «ما نشان می دهیم که این ویژگی انگل جنسی در همه قلابچه ماهی های اعماق دریا مشترک است و به نظر می رسد که به عنوان ترکیبی هم افزا از ناتوانی اجدادی در اساس ژنتیکی سیستم ایمنی سازگار و دوشکلی اندازه بدن فرگشت یافته است. این منشا ویژگی عجیبی را توضیح می دهد که در آن نرها به عنوان اجسام خارجی رد نمی شوند و به آن ها اجازه همپوشانی و نوعی زندگی انگل وار داده می شود.»

این مفهوم که انگل جنسی واقعاً ترکیبی از مجموعه صفاتی مختلف از سیستم های مختلف فیزیولوژیکی، آناتومیکی و سایر سیستم های مختلف است، بسیار هیجان آور است. این یافته ها سطح جدیدی از بینش را در مورد فرگشت حیات در اعماق دریا فراهم می کند. البته چنین فرگشتی می تواند نوعی هشدار باشد که گرمایش جهانی امروز می تواند مسیر زندگی در اعماق دریا را برای میلیون ها سال آینده تغییر دهد. اکنون محققان قصد دارند به گروه های بیشتری از ماهیان اعماق دریا نگاه کنند تا تاریخچه تکاملی آن ها را بازسازی کنند.

براونشتاین می گوید: «ما واقعاً در خط شروع تحقیقات در مورد فرگشت بیشتر شکل های حیات در اعماق دریا هستیم و داده های ژنومی که اکنون برای برخی گروه ها در اختیار داریم، نشان می دهد که تاریخچه های فرگشتی در اعماق دریا ممکن است بسیار متفاوت از فرضیه های اولیه ما باشد. به عنوان مثال، این ایده که تمام زندگی در اعماق دریا باستانی است به وضوح اشتباه است؛ قلابچه ماهی در 50 تا 60 میلیون سال گذشته در آب های آزاد منطقه دریاچه شنا می کرده است. اگرچه زندگی آن ها در دریاچه به مدت ها قبل باز می گردد اما مسیله آن است که اطلاعات به دست آمده مربوط به زمانی بسیار جدیدتر از آن چیزی است قبلاً به خاطر استفاده از مجموعه داده های کوچک تر DNA و اطلاعات فسیلی ضعیف تر، استنباط می شد».

منبع: phys

54323