راه های مواجهه با قلدری در محل کار

در یک پژوهش بررسی شد؛

قلدری یکی از بحرانی ترین مسایل بهداشت روان در زندگی پیچیده و صنعتی امروز محسوب می شود که نیروی انسانی را با مشکل مواجه کرده و باعث کاهش عملکرد آنان و در نهایت باعث کاهش سلامت سازمانی می شود.

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، اهمیت عامل انسانی و نقش منحصر به فرد آن به منزله یک منبع استراتژیک و طراح و مجری نظام ها و فراگرد های سازمانی، جایگاهی به مراتب بالاتر از گذشته یافته است.

در رابطه با این موضوع پژوهشگران مطالعه ای انجام داده اند که در تفکر سازمانی پیشرفته از انسان به مثابه مهمترین منبع و دارایی برای سازمان یاد می شود و هرچه این سرمایه از کیفیت مطلوب تری برخوردار شود، احتمال موفقیت، بقا و ارتقای سازمان بیشتر خواهد شد.

* قلدری سازمانی

در این پژوهش آمده است که در سال های اخیر رفتار های نامحترمانه از جنبه های گوناگون و در محیط های مختلف کاری از قبیل سیستم های بهداشتی درمانی و دانشگاهی مشاهده و مورد بررسی قرار گرفته است.

این پژوهش مطرح می کند که در بسیاری از موارد احساس فرد به عنوان یک کارمند از بی قاعدگی ها و کژتابی هایی نظیر سوء مدیریت، وجود ارتباطات نامناسب سازمانی و جز آن باعث فعال سازی ساز و کار های دفاعی وی در قالب رفتار های قلدری و پرخاشگری خواهد شد.

قلدری سازمانی، یک نگرانی و دغدغه جدی جهانی و عامل مهم تنش زای اجتماعی محسوب می شود

از نظر این پژوهش قلدری سازمانی به خشونت نظام مند میان فردی اشاره می کند که افراد طی آن تحت فشار قرار می گیرند و در تمام مدت در معرض اقدامات منفی همکاران یا سرپرستانشان هستند و فرد، توان دفاع از خود را در برابر این اقدامات ندارد.

در واقع، قلدری سازمانی، یک نگرانی و دغدغه جدی جهانی و عامل مهم تنش زای اجتماعی محسوب می شود. این در حالی است که قلدری نوعی رفتار انحرافی در سازمان محسوب می شود که در پی ایجاد آن، رفاه، امنیت و آرامش سازمان، کارکنان یا هر دو به خطر می افتد و مورد تهدید قرار می گیرد.

* عواقب قلدری سازمانی 

در این پژوهش  آمده است که اگر چه فهرست مشخصی از رفتار های قلدرمآبانه وجود ندارد، اما در بیشتر تعاریف، قلدری را شامل رفتار هایی همچون جنگ لفظی، مسخره کردن، سر به سر گذاشتن و محرومیت اجتماعی می دانند.

از دیدگاه نویسندگان این پژوهش؛ در سازمان هایی که قلدری در آنها رخ می دهد اختلافات ظاهر می شود، ناراحتی به وجود می آید و کارکنان راه های فرار را جستجو می کنند. در نتیجه، افراد حس تعلقشان را به سازمان و سازمان ها، کارکنان محوریشان را از دست می دهند. همچنین، آنها اراد ه ای برای تحمل سختی ها ندارند و تلاش می کنند شغل بهتری پیدا کنند.

نسبت قلدری سازمانی با اخلاق حرفه ای

این پژوهش به این مهم اشاره می کند که در رابطه با بررسی قلدری در محل کار نتایج حاکی از آن است که در سازمان هایی که افراد احساس نارضایتی بیشتری از وضع موجود داشته باشند، ممکن است پدیده قلدری در محل کار بیشتر بروز پیدا کند؛ که وقوع این امر در سازمان ها باعث کاهش اعتماد و همکاری متقابل میان اعضای سازمان می شود و وحدت و یکپارچگی اعضای سازمان را متزلزل و از هم پاشیده خواهد کرد.

* رهبری تحول آفرین

این پژوهش به این نکته اشاره می کند که از آنجا که تصمیم گیری های اساسی هر سازمان، توسط مدیران انجام می شود و هزینه های زیادی در سازمان بابت اینگونه تصمیمات صرف می شود، لازم است تا عوامل مرتبط با تصمیم گیری مدیران بررسی شود.

رهبری تحول آفرین ابزاری قوی برای مدیریت جهت مواجهه با قلدری در محل کار محسوب می شود

در ادامه این پژوهش آمده است که از جمله این عومل می توان به نوع رهبری مدیران در تعامل و ارتباط مستقیم با کارکنان و زیردستان اشاره کرد؛ بنابراین می توان دریافت که نوع رهبری در جذب، نگهداری و توسعه منابع انسانی، به منظور افزایش کارایی و اثربخشی اهمیت زیادی دارد.

مطالعات این پژوهش نشان می دهد که رهبری تحول آفرین ابزاری قوی برای مدیریت جهت مواجهه با قلدری در محل کار محسوب می شود و همچنین پژوهش ها حاکی از آن است که سبک رهبری می تواند پیشبینی کننده غیرمستقیم قلدری در محل کار در سازمان ها باشد.

* سبک مدیریت پویا

از نظر این پژوهش سلامت سازمانی بر عملکرد سازمانی تاثیر می گذارد، بنابراین مفاهیمی مانند رهبری در ابتدا در سازمان مورد بحث قرار می گیرد. مدیران با سبک مدیریت پویا، حمایتی و با نفوذ، سازمان سالم ایجاد کرده، چرا که آنها با توجه به سبک مدیریتی پویا مانع ایجاد قلدری در بین کارکنان می شوند، و به طور حتم به اهداف سازمانی خود نزدیکتر می گردند.

در ادامه این پژوهش آمده است درحالیکه، مدیرانی که سبک مدیریت استبدادی را سرلوحه عملکرد خود قرار می دهند، نمی توانند سازمان سالم ایجاد نمایند، به طوریکه این سبک مدیریت نه تنها نمیتواند سلامت سازمان را تضمین نماید بلکه باعث ایجاد انواع قلدری در بین کارکنان سازمان می گردد.

سلامت سازمانی بر عملکرد سازمانی تاثیر می گذارد

از دیدگاه نویسندگان این پژوهش؛ اگرچه قلدری در محل کار به عنوان یک مساله رایج در سازمان ها بوده و درصد بالایی از کارکنان با این پدیده دست و پنجه نرم می کنند، اما می توان گفت قلدری یکی از بحرانی ترین مسایل بهداشت روان در زندگی پیچیده و صنعتی امروز محسوب می شود که نیروی انسانی را با مشکل مواجه نموده و باعث کاهش عملکرد آنان و در نهایت باعث کاهش سلامت سازمانی می گردد.

نتایج پژوهش حاضر که با هدف بررسی روابط رهبری تحول آفرین و قلدری در محل کار با توجه به نقش واسطه ای سلامت سازمانی حاکی از آن است که نقش رهبری و مولفه های آن در بهبود سلامت سازمانی بسیار اهمیت دارد.

به طورکلی می توان نتیجه گرفت که سبک رهبری تحول آفرین بر سلامت سازمانی تاثیرگذار است؛ همچنین بین سلامت سازمانی و قلدری محل کار رابطه معکوس وجود دارد؛ لذا هر چه میزان سلامت سازمانی افزایش یابد، قلدری محل کار کاهش می یابد؛ که این خود باعث کاهش عوامل منفی مانند فشار روانی، کاهش مسیولیت پذیری، نارضایتی از کار، غیبت، تغییر محل کار، ترک خدمت و کاهش بهره وری می گردد.

گفتنی است، این یافته ها، به صورت یک مقاله علمی پژوهشی باعنوان «رابطه رهبری تحول آفرین و قلدری در محل کار با توجه به نقش واسطه ای سلامت سازمانی در بین کارکنان دانشگاه علوم پزشکی شیراز» به کوشش احمد رستگار (دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور تهران)، محمد حسن صیف (دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور تهران)، زهرا فیروزی اردکانی (کارشناس ارشد مدیریت آموزشی، دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز)، مرضیه تاجوران (کارشناس ارشد مدیریت آموزشی، دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز) تهیه شده که در دوماهنامه «پیاورد سلامت» منتشر شده است. این نشریه متعلق به دانشگاه علوم پزشکی تهران است.