قبل از استفاده از این ماده پاک‌کننده قدرتمند، حتماً مطمئن شوید که آن را روی سطوح یا موادی که نسبت به آن حساس هستند استفاده نمی‌کنید، چرا که ممکن است باعث آسیب‌های دائمی و غیرقابل‌جبران شود.
الکل ایزوپروپیل که با نام انگلیسی rubbing alcohol نیز شناخته می‌شود، یکی از پرکاربردترین و مؤثرترین حلال‌ها در نظافت خانگی و صنعتی به شمار می‌آید.
با توجه به قدرت بالای پاک‌کنندگی الکل ایزوپروپیل، ممکن است تصور کنید که می‌توان از آن برای تمیز کردن هر نوع سطح یا وسیله‌ای در خانه استفاده کرد. اما واقعیت این است که برخی سطوح به این ماده حساس هستند و استفاده اشتباه یا مکرر از آن می‌تواند باعث تغییر رنگ، آسیب بافت، خش‌دار شدن و حتی ترک خوردگی شود.
به‌طور خاص، هنگام استفاده از الکل ایزوپروپیل برای لباس نیز باید دقت زیادی به خرج دهید. این ماده برای لکه‌گیری از روی پارچه‌های بادوام مانند پنبه، پلی‌استر و جین کاربرد دارد، اما برای الیاف حساسی مانند ابریشم، ریون و پشم می‌تواند خطرناک باشد. توصیه می‌شود همیشه به دستورالعمل شست‌وشوی درج‌شده روی برچسب لباس توجه داشته باشید.
اگر قصد خرید الکل ایزوپروپیل را دارید، حتماً به خلوص آن دقت کنید. معمولاً این ماده در دو نوع 70 درصد و 99 درصد به فروش می‌رسد که هرکدام بسته به کاربرد (صنعتی، آزمایشگاهی یا خانگی) انتخاب می‌شوند.
در ادامه این مقاله، با ۱۱ مورد از سطوح و وسایلی آشنا خواهید شد که هرگز نباید با الکل ایزوپروپیل تمیز شوند مواردی که دانستن آن‌ها می‌تواند از آسیب‌های ناخواسته به وسایل ارزشمندتان جلوگیری کند.
ایزوپروپیل الکل چیست؟
ایزوپروپیل الکل، که به‌صورت رایج با نام «rubbing alcohol» شناخته می‌شود، یک ترکیب شیمیایی با فرمول C₃H₈O است. این ماده، نوعی الکل است که از نظر ساختار شیمیایی شباهت زیادی به اتانول دارد، اما کاربردها و خواص متفاوتی دارد. ایزوپروپیل الکل عمدتاً به‌صورت مایع و شفاف است و بویی تند و مشخص دارد.
از مهم‌ترین کاربردهای ایزوپروپیل الکل می‌توان به استفاده آن به عنوان یک ضدعفونی‌کننده قوی اشاره کرد. این ماده قادر است باکتری‌ها، ویروس‌ها و بسیاری از میکروارگانیسم‌ها را از بین ببرد و به همین دلیل در بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌ها و مراکز درمانی به‌طور گسترده استفاده می‌شود. همچنین، ایزوپروپیل الکل به‌عنوان یک حلال قوی در صنایع مختلف، از جمله صنایع داروسازی، آرایشی و بهداشتی و صنایع شیمیایی کاربرد دارد.
از دیگر کاربردهای این ماده می‌توان به تمیز کردن سطوح فلزی، ابزارآلات پزشکی و حذف چربی و لکه‌های سخت اشاره کرد. ایزوپروپیل الکل معمولاً در غلظت‌های مختلفی مانند 70 درصد و 99 درصد عرضه می‌شود که هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند.
با توجه به خواص ضدعفونی‌کنندگی و حلالی آن، ایزوپروپیل الکل یکی از مواد ضروری در هر خانه و محیط کاری به شمار می‌رود. با این حال، باید در نگهداری و استفاده از آن دقت کرد، زیرا قابل اشتعال است و استفاده نادرست می‌تواند خطرناک باشد.
۱. ظروف شفاف اکریلیک
ظروف اکریلیک که امروزه در سازمان‌دهی کابینت‌ها و یخچال‌ها محبوب شده‌اند، ظاهری شفاف و براق دارند اما در برابر الکل آسیب‌پذیرند. استفاده از الکل برای تمیز کردن این ظروف ممکن است باعث کدر شدن، تغییر رنگ و حتی ترک خوردن آن‌ها شود. در صورت ترک خوردن ظروف در یخچال، این وسایل می‌توانند محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها شوند.
جایگزین مناسب: از دستمال میکروفایبر نرم به همراه آب و صابون ملایم برای تمیز کردن پلاستیک و اکریلیک استفاده کنید. هرگز آن‌ها را در ماشین ظرفشویی قرار ندهید، زیرا حرارت بالا باعث تغییر شکل آن‌ها می‌شود.
۲. گرانیت و مرمر
اگرچه الکل ایزوپروپیل برای ضدعفونی کردن سطوح مناسب است، اما استفاده از آن روی سنگ‌هایی مانند گرانیت و مرمر توصیه نمی‌شود. این سنگ‌ها دارای سطحی متخلخل هستند و الکل می‌تواند باعث تغییر رنگ، از بین رفتن پوشش محافظ و در نتیجه ایجاد لک و خراش شود.
جایگزین مناسب: برای تمیز کردن گرانیت یا مرمر، از پاک‌کننده‌های مخصوص این نوع سنگ‌ها (ترجیحاً با pH خنثی) استفاده کنید یا از ترکیب آب گرم و صابون ملایم استفاده کرده و با دستمال نرم سطح را تمیز نمایید.
۳. چوب یا مبلمان چوبی
تمیز کردن چوب یا مبلمان چوبی با الکل، اشتباه بزرگی است. الکل باعث از بین رفتن رنگ، تخریب پوشش محافظ و در نهایت ترک خوردن سطح چوب می‌شود. حتی ممکن است با ایجاد لک، ظاهر چوب را کاملاً خراب کند.
جایگزین مناسب: از پاک‌کننده‌های مخصوص چوب استفاده کنید یا با ترکیب آب و صابون ملایم و دستمال نرم سطح را تمیز کنید. اگر لک خاصی وجود دارد، می‌توان از الکل دناتوره (denatured alcohol) به‌صورت موضعی برای تمیز کردن کف‌پوش‌های چوبی استفاده کرد.
۴. سطوح رنگ‌شده
سطوحی که رنگ شده‌اند یا با لاک، ورنی یا شلاک پوشانده شده‌اند، در برابر الکل مقاومت کمی دارند. استفاده مستقیم از الکل می‌تواند باعث از بین رفتن رنگ، ناهماهنگی در سطح و تخریب کامل پوشش شود.
استثنا: تنها در صورتی که قصد رنگ‌آمیزی مجدد دارید، می‌توانید قبل از شروع با الکل سطح را از چربی و گرد و غبار پاک کنید. در سایر موارد، از آب و صابون یا پاک‌کننده‌های مخصوص سطوح رنگ‌شده استفاده نمایید.
۵. سطوح قابل اشتعال
الکل ایزوپروپیل به‌شدت قابل اشتعال است. هرگز آن را روی سطوحی که در معرض شعله یا حرارت هستند مانند اجاق گاز یا شومینه استفاده نکنید. حتی اگر اجاق خاموش است، باز هم استفاده از الکل خطرناک است.
جایگزین مناسب: اجاق گاز یا گریل را با پاک‌کننده‌های چندمنظوره مناسب تمیز کنید. در مورد شومینه نیز ابتدا اجازه دهید کاملاً خنک شود، سپس با آب و صابون سطح آن را تمیز نمایید.
۶. لاستیک
استفاده گه‌گاهی از الکل روی لاستیک ایرادی ندارد، اما اگر به‌طور مداوم این کار را انجام دهید، ترکیبات لاستیکی دچار تجزیه شده و ساختار خود را از دست می‌دهند.
جایگزین مناسب: برای تمیز کردن لاستیک‌هایی مانند تایر خودرو، از آب و صابون یا پاک‌کننده‌های مخصوص لاستیک و چربی‌زدای‌های صنعتی استفاده نمایید.
۷. چرم
استفاده از الکل روی محصولات چرمی مانند کیف، کفش، لباس یا مبلمان باعث خشک شدن و تجزیه چرم می‌شود. این کار عمر مفید چرم را کاهش داده و ظاهر آن را خراب می‌کند.
جایگزین مناسب: برای مراقبت از چرم، از پاک‌کننده و نرم‌کننده‌های مخصوص استفاده کنید. برای تمیز کردن معمولی نیز می‌توان از صابون ملایم و مسواک یا اسفنج استفاده کرد. لکه‌های تازه را سریعاً با دستمال خشک جذب کنید.
۸. پارچه‌های ظریف
الکل برای لباس‌های بادوامی مانند جین یا برخی فرش‌ها کاربرد دارد، اما برای پارچه‌های حساس مانند ابریشم، پشم و ریون توصیه نمی‌شود. این مواد ممکن است تغییر رنگ داده، جمع شوند یا بافت آن‌ها تخریب شود.
جایگزین مناسب: همیشه برچسب راهنمای شستشوی لباس را مطالعه کنید. اگر مطمئن نیستید، ابتدا مقدار کمی از پاک‌کننده را روی بخشی از پارچه که دیده نمی‌شود آزمایش کنید.
۹. جواهرات ظریف
الکل می‌تواند جواهرات را تمیز کند، اما برخی سنگ‌های قیمتی مانند مروارید و اوپال نسبت به آن حساس هستند. تماس با الکل می‌تواند پوشش بیرونی این سنگ‌ها را خراب کند. همچنین جواهرات بدلی نیز در برابر الکل آسیب‌پذیرند.
جایگزین مناسب: برای جواهرات ظریف، از دستمال بدون پرز استفاده کنید. در صورت نیاز، از ترکیب آب و شوینده ملایم کمک بگیرید و سپس آن را در هوای آزاد خشک کنید.
۱۰. لنزهای تماسی و عینک‌ها
تمیز کردن لنزهای تماسی با الکل می‌تواند به شدت خطرناک باشد و باعث سوزش چشم و آسیب بینایی شود. در مورد عینک‌ها، موضوع بحث‌برانگیزتر است؛ برخی اپتومتریست‌ها اجازه می‌دهند اما برخی نه.
اگرچه پاک‌کننده‌های تجاری عینک معمولاً درصدی از الکل دارند، اما غلظت آن پایین‌تر از 70٪ است. به همین دلیل، در صورت ساخت محلول خانگی برای تمیز کردن عینک، نسبت 50/50 از آب و الکل را با چند قطره صابون ترکیب کنید. هرگز الکل را به‌طور مستقیم روی لنز یا قاب اسپری نکنید.
۱۱. برخی وسایل الکترونیکی
الکل در ضدعفونی کردن وسایل الکترونیکی مانند گوشی موبایل، لپ‌تاپ و کیبورد مؤثر است، اما باید با احتیاط استفاده شود. نباید آن را مستقیم اسپری کرد یا درون درزها و پورت‌ها نفوذ کند.
توصیه: برای پاک کردن وسایل الکترونیکی، از ترکیب دستمال میکروفایبر، هوای فشرده، فیلتر قهوه و مقدار کمی الکل (با احتیاط) استفاده کنید. الکل را تنها برای تمیزکاری عمیق و نه به‌طور روزمره به کار ببرید.
تفاوت ایزوپروپیل الکل ۷۰ درصد و ۹۹ درصد
ایزوپروپیل الکل هر دو غلظت ۷۰ درصد و ۹۹ درصد کاربردهای گسترده‌ای در ضدعفونی و پاک‌سازی دارند، اما از نظر ترکیب، ویژگی‌ها و مصارف تفاوت‌های مهمی بین آن‌ها وجود دارد:
۱. ترکیب و غلظت آب:
ایزوپروپیل الکل ۹۹ درصد تقریباً خالص است و مقدار بسیار کمی آب (حدود ۱ درصد) دارد.
ایزوپروپیل الکل ۷۰ درصد شامل ۷۰ درصد الکل و ۳۰ درصد آب است.
۲. اثر ضدعفونی‌کنندگی:
الکل ۷۰ درصد به‌دلیل داشتن آب، نفوذ به سلول‌های میکروب‌ها را تسهیل می‌کند و باعث هیدراته شدن پروتئین‌های سلول می‌شود که این فرآیند در از بین بردن باکتری‌ها و ویروس‌ها مؤثرتر است.
الکل ۹۹ درصد به‌خاطر کمبود آب کمتر به عمق سلول‌ها نفوذ می‌کند و ممکن است به سرعت سطح را خشک کند بدون اینکه به طور کامل میکروب‌ها را از بین ببرد.
۳. کاربرد:
ایزوپروپیل الکل ۷۰ درصد بیشتر در ضدعفونی پوست، تجهیزات پزشکی و سطوحی که نیاز به پاک‌سازی کامل دارند استفاده می‌شود.
ایزوپروپیل الکل ۹۹ درصد برای کاربردهای صنعتی، پاک‌سازی ابزارآلات دقیق، و زمانی که نیاز به حلال قوی و خشک شدن سریع است، به کار می‌رود.
۴. تبخیر:
الکل ۹۹ درصد سریع‌تر تبخیر می‌شود که گاهی می‌تواند باعث شود مدت زمان تماس کافی برای ضدعفونی فراهم نشود.
الکل ۷۰ درصد به دلیل آب موجود، کمی کندتر تبخیر می‌شود و این فرصت بیشتری برای اثرگذاری ضدعفونی‌کننده دارد.
سوالات متداول درباره استفاده از الکل ایزوپروپیل برای لباس‌ها
- آیا می‌توانم از الکل ایزوپروپیل برای از بین بردن لکه روی لباس استفاده کنم؟
بله، الکل ایزوپروپیل برای پاک کردن لکه‌هایی مانند جوهر، آدامس، چسب و شیره گیاه مؤثر است، اما فقط روی پارچه‌های مقاوم و پس از تست در ناحیه‌ای پنهان توصیه می‌شود.
- آیا ایزوپروپیل الکل به پارچه‌های خاصی آسیب می‌زند؟
بله، پارچه‌های ظریف مانند ابریشم، ریون، استات، پشم و مخمل ممکن است بر اثر تماس با الکل دچار تغییر رنگ، جمع‌شدگی یا آسیب بافت شوند.
- چطور باید الکل را روی لباس استفاده کنم؟
یک پنبه یا پارچه تمیز را با مقدار کمی الکل ایزوپروپیل مرطوب کرده و به‌آرامی روی لکه بمالید. از مالش شدید یا خیس کردن بیش از حد خودداری کنید.
- آیا الکل ایزوپروپیل می‌تواند رنگ لباس را تغییر دهد؟
بله، این الکل ممکن است رنگ برخی پارچه‌ها را حل کند و باعث محو شدن یا تغییر رنگ شود. حتماً قبل از استفاده، روی ناحیه‌ای پنهان تست کنید.
- آیا می‌توان از الکل ایزوپروپیل برای ضدعفونی کردن لباس استفاده کرد؟
تا حدی بله. ایزوپروپیل الکل می‌تواند سطح پارچه را ضدعفونی کند، اما برای ضدعفونی کامل و عمیق‌تر، شست‌وشو با آب داغ یا بخارشویی توصیه می‌شود.
- آیا پس از استفاده از الکل ایزوپروپیل، نیاز به شست‌وشوی لباس هست؟
بله، بهتر است پس از استفاده از الکل، ناحیه‌ی مورد نظر را با آب گرم شسته و با یک حوله تمیز خشک کنید تا اثرات و بوی الکل باقی نماند.
- آیا استفاده از ایزوپروپیل الکل روی لباس ایمن است؟
در صورت رعایت نکات ایمنی (تست روی قسمت مخفی، استفاده در محیط با تهویه مناسب، دوری از شعله و گرما)، بله. اما باید از استفاده روی پارچه‌های حساس اجتناب کرد.
خرید ایزوپروپیل الکل 70 درصد و 99 درصد از سودا شیمی
اگر به‌دنبال خرید ایزوپروپیل الکل با کیفیت بالا و قیمت مناسب هستید، شرکت سودا شیمی یکی از تأمین‌کنندگان معتبر و تخصصی این محصول در ایران به شمار می‌آید. این شرکت انواع الکل ایزوپروپیل 70٪ و 99٪ را در گریدهای صنعتی، آزمایشگاهی و دارویی عرضه می‌کند.
الکل ایزوپروپیل 99 درصد بیشتر در کاربردهای صنعتی و ضدعفونی سطوح فلزی و شیشه‌ای استفاده می‌شود، در حالی که نوع 70 درصد به‌دلیل رقیق‌سازی با آب، گزینه‌ای ایمن‌تر و مؤثرتر برای ضدعفونی کردن دست، پوست و ابزارهای پزشکی است.
مزایای خرید از سودا شیمی:
- تضمین کیفیت و خلوص بالا
- عرضه در بسته‌بندی‌های متنوع (1 لیتری، 5 لیتری، گالن 20 لیتری)
- مشاوره رایگان پیش از خرید
- امکان ارسال به سراسر کشور
جهت استعلام قیمت، ثبت سفارش و مشاوره با کارشناسان فروش تماس بگیرید:
021-55434698
با سودا شیمی، مواد شیمیایی موردنیازتان را با اطمینان کامل تهیه کنید.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "۱۱ چیزی که هرگز نباید با الکل ایزوپروپیل تمیز کنید" هستید؟ با کلیک بر روی عمومی, کسب و کار ایرانی، ممکن است در این موضوع، مطالب مرتبط دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "۱۱ چیزی که هرگز نباید با الکل ایزوپروپیل تمیز کنید"، کلیک کنید.