پاسخ به ده پرسش مهم درباره کودتای نظامی در کره جنوبی/ پای یک زن در میان است!

رسول سلیمی: یون سوک یول رئیس جمهوری کره جنوبی در اواخر روز سه شنبه در یک سخنرانی غافلگیرکننده اعلام حکومت نظامی کرد و گفت که باید کشور را از «نیروهای ضد دولتی و هواداران کره شمالی» پاک کند. ماجرا از این قرار بود که رئیس جمهور یون سوک یول پس از شدت گرفتن تنش ها و اختلافات شدید در پارلمان در سخنرانی خود اظهار داشت که حکومت نظامی برای محافظت از کره جنوبی در برابر تهدیدهای خارجی به ویژه از سوی کره شمالی و همچنین مقابله با «عناصر ضد دولتی» ضروری است. این اعلام در پی اختلافات شدید میان حزب حاکم «قدرت مردم» و حزب مخالف بر سر لایحه بودجه سال آینده و تلاش های حزب مخالف برای استیضاح رئیس جمهور انجام شد.

تاریخ کره جنوبی درگیر کودتاهای نظامی دهه ۷۰ میلادی

در کره جنوبی که از اواخر دهه ۱۹۸۰ صاحب یک نظام دموکراتیک شده است همچنان مداخله نظامی در امور غیرنظامی موضوعی بسیار حساس به شمار می رود. در طول دیکتاتوری هایی که پس از بازسازی کشور در دوره پس از جنگ جهانی دوم در کره جنوبی حاکم بودند پارک چونگ هی که پیش از ترور توسط رئیس سازمان جاسوسی کره جنوبی در سال ۱۹۷۹ نزدیک به ۲۰ سال بر کره جنوبی حکومت کرد در جریان رخداد نخستین کودتای این کشور در ماه مه ۱۹۶ ۱ چندین هزار سرباز را روانه خیابان های سئول کرد.

کمتر از دو ماه پس از مرگ پارک چون دو هوان از فرماندهان ارتش در دسامبر ۱۹۷۹ در کودتای دوم این کشور تانک ها و نیروهای نظامی را راهی خیابان های سئول کرد. او سال بعد یک سرکوب  نظامی علیه یک قیام طرفدار دموکراسی در شهر جنوبی گوانگجو را رهبری کرد که حداقل ۲۰۰ کشته بر جا گذاشت. در تابستان ۱۹۸۷ اعتراضات خیابانی گسترده حکومت چون را مجبور به پذیرش برگزاری انتخابات مستقیم ریاست جمهوری کرد.

ماجرای تنش ها در کره جنوبی از کیف گرانقیمت این زن شروع شد!

اما آغاز ماجرای حکومت نظامی و تلاش برای کودتا در کره جنوبی از جنجالی در پی دریافت کیفی گران قیمت توسط همسر رئیس جمهور شروع شد. پس از افشای تصاویری از این هدیه گران قیمت رسانه ها آن را «رسوایی کیف دیور» نامیدند و برخی اعضای حزب رئیس جمهور خواستار عذرخواهی شدند. این ماجرا به دلیل نقض احتمالی قوانین ضد رشوه خواری به شدت بر محبوبیت رئیس جمهور تاثیر گذاشت.

از رئیس جمهور کره جنوبی چه می دانیم؟

رئیس جمهور کنونی کره جنوبی در حالی رویکرد برخی سیاستمداران اواخر دهه ۱۹۸۰ را در پررنگ کردن نقش کره شمالی در مشکلات داخلی در پیش گرفت که پارلمان کشور تحت سلطه اپوزیسیون است و پرونده رسوایی های مالی او و همسرش از محبوبیت حزب حاکم بر دولت کاسته است.

یون یکی از سیاستمداران محافظه کار و ملی گراست که در سال ۲۰۲۲ به قدرت رسید اما محبوبیت او در این مدت نزول کرده است و در بهار امسال در انتخابات پارلمانی حزب مخالف توانست به پیروزی قاطعی دست یابد. از آن زمان به بعد کار برای رئیس جمهوری کره جنوبی دشوار شده و حتی برخی احتمال می دهند که او نتواند دوره ریاست جمهوری خود را به پایان برساند.

 این در حالی است که با شکست کودتا در این کشور طرح استیضاح رئیس جمهور توسط ۱۹۰ نماینده مخالف و یک قانونگذار مستقل بدون حمایت هیچ یک از نمایندگان حزب حاکم به تصویب رسید. طبق قانون طرح استیضاح باید بین ۲۴ تا ۷۲ ساعت پس از گزارش این طرح به جلسه عمومی به رأی گذاشته شود.

آغاز ماجرای حکومت نظامی و تلاش برای کودتا در کره جنوبی از جنجالی در پی دریافت کیفی گران قیمت توسط همسر رئیس جمهور شروع شد.

تقابل نمایندگان مجلس با نیروهای مسلح

این در حالی است که مجلس ملی کره دارای ۳۰۰ کرسی است که حزب قدرت مردم ۱۰۸ کرسی را در اختیار داشته و حزب دموکراتیک حزب مخالف ۱۷۰ کرسی و دو حزب بازسازی و اصلاحات هریک به ترتیب ۱۲ و سه کرسی را در اختیار دارند.

چه آنکه در ساعات پرتنش حکومت نظامی شش ساعته نیروهای مسلح ویژه با پشتیبانی بالگردهای ارتش و خودروهای زرهی ساختمان پارلمان را محاصره کردند اما نمایندگان مجلس کره جنوبی برای ورود به ساختمان از دیوارها بالا رفتند و با کپسول های آتش نشانی مقابل نیروهای ویژه ایستادند تا بتوانند جلسه پارلمان را تشکیل دهند.

 نمایندگانی که موفق به ورود به ساختمان پارلمان شدند اعلامیه حکومت نظامی یون را با ۱۹۰ رای و بدون هیچ مخالفی لغو کردند. در میان حامیان لغو حکومت نظامی نام ۱۸ نماینده هم حزبی رئیس جمهوری کره جنوبی (حزب دست راستی قدرت مردم) هم به چشم می خورد.

هر چند قانون اساسی کره جنوبی به رئیس جمهوری این اختیار را داده که از ارتش برای حفظ نظم در «زمان جنگ موقعیت های جنگی یا سایر وضعیت های اضطراری ملی مشابه» استفاده کند. اما همزمان به مجلس ملی نیز این اختیار را داده که با اکثریت آرا این دستور را لغو کند.

نقش احزاب آزاد در خنثی سازی کودتا

مهمترین نکته در حفظ دموکراسی کره جنوبی نقش گروه های مدنی و کارگری بود که از عصر روز تلاش برای کودتا در مرکز شهر سئول تجمعی با شمع برگزار کردند و خواستار استعفای رئیس جمهور کره جنوبی شدند. این اقدام یادآوری تظاهرات عظیم شمعی بود که در سال ۲۰۱۷ منجر به استیضاح پارک گئون هی رئیس جمهوری سابق شد. معترضان همچنین در ادامه اعتراض خود سپس به سمت دفتر ریاست جمهوری راهپیمایی کردند.

شش حزب مخالف کره جنوبی لایحه ای برای استیضاح یون در پارلمان ارائه کردند و رأی گیری در این خصوص جمعه یا شنبه برگزار می شود. اعتراضات به حدی رسید که حتی برخی از اعضای کابینه رئیس جمهور از جمله وزیر دفاع نیز از سمت خود کناره گیری کردند.

در ساعات پرتنش حکومت نظامی شش ساعته نیروهای مسلح ویژه با پشتیبانی بالگردهای ارتش و خودروهای زرهی ساختمان پارلمان را محاصره کردند اما نمایندگان مجلس کره جنوبی برای ورود به ساختمان از دیوارها بالا رفتند تا بتوانند جلسه پارلمان را تشکیل دهند

موضع کشورهای جهان به کودتا در کره جنوبی

چین و کره شمالی درباره این رخداد سکوت کردند یا مواجه ای منفعلانه داشتند. اما آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا به خبرگزاری رویترز گفت که واشنگتن از این تصمیم اطلاع نداشت و افزود که انتظار دارد در روزهای آینده با همتای کره جنوبی خود گفتگو کند. اتحادیه اروپا روز چهارشنبه با انتشار بیانیه ای از تصمیم کره جنوبی برای لغو حکومت نظامی اضطراری استقبال کرد. در این بیانیه همچنین آمده است: «ما مجدداً بر شراکت راهبردی نزدیک خود با جمهوری کره که بر اساس منافع مشترک و ارزش های مشترک دموکراسی حقوق بشر و حاکمیت قانون است تاکید می کنیم.»

این در حالی است که هرج و مرج سیاسی در کره جنوبی فرصت بالقوه ای را برای کیم جونگ اون رهبر کره شمالی ایجاد می کند تا از آن بهره ببرد کسی که به انتخاب لحظات سیاسی مناسب برای آزمایش های تسلیحاتی بزرگ معروف است برای مثال شلیک یک موشک بالستیک قاره پیما چند روز قبل از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ماه گذشته از نمونه چنین اقدامات بی ثبات کننده ای است.

تاثیر رخدادها بر بازارهای مالی

این بحران بازارهای مالی جهانی را نیز به لرزه درآورد و به اقتصاد کره جنوبی لطمه زد. ضمن اینکه شاخص سهام در این کشور نیز ۱.۴ درصد کاهش یافت. هرچند ارزش وون واحد پول این کشور پایدار بود اما گفته می شود که گفتگوهای شبانه وزیر دارایی و رئیس بانک مرکزی این کشور و مداخله آنها باعث شده ارزش پول ملی کاهش نیابد.

از سوی دیگر به دنبال تحولات اخیر سئول سهام “کوپانگ کو” شرکت فناوری اطلاعات کره ای در بازار آمریکا ۳.۷ درصد کاهش یافت و ارزش سهام “اس کی تلکام” شرکت مخابرات کره ای و اپراتور شبکه های بی سیمی با کاهش ۱.۶ درصدی در بازار آمریکا همراه بود. مقام های کره جنوبی به دنبال آرام کردن بازارها بوده اند و “چوی سانگ موک” وزیر دارایی آن کشور وعده داد که تمام اقدامات ممکن برای تثبیت بازار مالی و ارز از جمله تزریق نامحدود نقدینگی را در دستور کار قرار دهد.

سرنوشت رئیس جمهور کره جنوبی چه خواهد شد؟

اما به نظر می رسد بحران به سادگی به پایان نرسد. طبق ماده ۶۰ قانون اساسی کره جنوبی اگر رئیس جمهور در این بحران ها به اتهام شورش متهم شود مجازات هایی همچون اعدام حبس ابد یا حبس بیش از ۵ سال برای او در نظر گرفته خواهد شد. حتی اگر چنین حکمی صادر نشود احتمال استیضاح رئیس جمهور وجود دارد. تحلیل گران بر این باورند که دوران ریاست جمهوری یون ممکن است در خطر باشد زیرا علاوه بر بحران های سیاسی اخیر جنجال ها و رسوایی های اجتماعی و اقتصادی نیز بر محبوبیت وی تاثیر گذاشته است. در همین حال پلیس کره جنوبی اعلام کرد که تحقیقات خود را درباره رئیس جمهور این کشور به اتهام شورش آغاز کرده است.

استیضاح چگونه اتفاق می افتد؟

اگرچه قانون اساسی رئیس جمهور را در برابر تعقیب محفوظ نگه می دارد اما اجازه استیضاح را با رای دو سوم از ۳۰۰ نماینده مجلس ملی می دهد. حزب محافظه کار با ۱۰۸ کرسی کمی بیش از یک سوم کرسی ها را در اختیار دارد. طبق قوانین کره جنوبی دادگاه قانون اساسی باید ظرف ۱۸۰ روز پس از دریافت پیشنهاد استیضاح از مجلس ملی تصمیم نهایی را اتخاذ کند. رسیدگی به پرونده استیضاح حداقل به هفت قاضی نیاز دارد و حداقل شش قاضی باید برای تصویب یک طرح رای دهند. استعفا یا برکناری از قدرت در نتیجه استیضاح منجر به برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری ظرف ۶۰ روز خواهد شد و احتمالاً دولت موقت قبل از رای گیری قدرت را در دست خواهد گرفت.

تنش در کره جنوبی به نفع امریکایی ها نیست

در گزارشی که سی ان ان منتشر کرده به این نکته توجه می شود که تلاش برای کودتا یک واقعیت آزاردهنده برای ارتش ایالات متحده است که نزدیک به ۳۰ هزار سرباز و بزرگ ترین پایگاه برون مرزی خود را در کره جنوبی دارد که به ظن آنها به عنوان یک مانع در برابر کره شمالی و وزنه تعادلی برای چین در یک منطقه استراتژیک حساس عمل می کند. این هرج و مرج احتمالا پیامدهای معناداری را در لحظه ای از تعمیق گسل های ژئوپلیتیکی در آسیا خواهد داشت جایی که هم کره شمالی و هم چین در حال تقویت همسویی خود با روسیه در شرایط جنگ با اوکراین هستند.

در همین حال سدریک لیتون سرهنگ بازنشسته آمریکایی به سی ان ان گفته: هرگونه بی ثباتی در کره جنوبی پیامدهای مهمی برای سیاست های هند و اقیانوسیه ما دارد. هرچه ثبات در کره جنوبی کمتر باشد تحقق اهداف سیاستی برای ما سخت تر می شود.

این در حالی است که ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود تمرینات نظامی گسترده با کره جنوبی را به حالت تعلیق درآورد تا زمینه مذاکره با کیم جونگ اون فراهم شود. در همین حال رهبر کره شمالی خواسته است که دارایی های هسته ای ایالات متحده از شبه جزیره دور بماند و ترامپ در صورت تلاش برای از سرگیری مذاکرات با کیم می تواند از برگزاری مانورهای بازدارندگی طولانی امتناع کند.

311213