علامتی که هم اکنون می شنوید اعلام خطر یا وضعیت قرمز است! / نوار آژیر قرمز زمان جنگ، قبل از انقلاب در ارتش ضبط شده بود

به گزارش خبرگزاری آسیاننت به نقل از اطلاعات آنلاین صدای آژیر برای شما یادآور چیست؟ وقتی صدای آژیر می شنوید یاد چه خاطره ای می افتید؟ اولین آژیرهای تاریخ کی به صدا درآمدند؟ اولین آژیر مدرن امروزی چه زمانی اختراع شد؟ در زمانِ آژیرِ جنگ ایران و عراق شما یا خانواده تان چه می کردید؟ برای خواندن این مطلب گوش های تان را سفت بگیرد که صدای آژیر تا مغزِ استخوان تان نفوذ می کند.

تاریخچه آژیرها از ماقبل تاریخ تا امروز

در ابتدا طبل ها بودند؛ پیش از هر آژیر و سیستم هشداری طبل ها بودند که انسان های هم قبیله و هم شهری را از وجود خطر باخبر می کردند. در کتاب های تاریخی مربوط به تمدن های باستانی شناخته شده یکی از کارکردهای طبل ها وسیله ی هشدار و اعلام خطر ذکر شده است. حتی شواهدی مبنی بر وجود طبل ها در زمان های ماقبل تاریخ هم وجود دارد. طبل ها همه جا بودند تا دیگران را از وجود خطر آگاه کنند. اما دلیل این وفور طبل ها در فرهنگ ها و تمدن های مختلف چیست؟ بیش از هر چیز طراحی ساده ی آن ها و صدایی که به راحتی تا فواصل دور می رفت و طنینش به راحتی شناخته می شد و البته با صدایی دیگر هم اشتباه گرفته نمی شد.

بعد از طبل ها زنگ ها بودند که به صدا درآمدند. نخستین شواهد از زنگ ها از چین باستان به دست آمده حول وحوش ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح. اما زنگ ها تا حدود سال ۵۰۰ میلادی در فرهنگ غرب فراگیر نشدند. با این که صدای زنگ ها بسیار بلند بود اما در غرب به آرامی رواج یافتند تا این که در سده های میانی با گسترش مسیحیت زنگ ها یا همان ناقوس ها جایگزین طبل های کلیساها به عنوان سیستم هشدار یا اطلاع رسانی شدند. در میانه ی دهه ی ۱۶۵۰ میلادی آتش نشانان نیویورکی وقتی به مأموریت خاموش کردن آتش می رفتند از زنگ هایی کوچک برای مطلع کردن ساکنان اطراف منطقه خطر استفاده می کردند.

نخستین آژیر

نخستین آژیر در سال ۱۷۹۹ به دست فیزیک دان اسکاتلندی جان رابینسون اختراع شد اما تقریباً یک قرن طول کشید تا در زمان جنگ جهانی دوم از آژیر برای اعلام خطر به شهروندان استفاده شود. در بریتانیا در دهه ی ۱۹۰۰ از آژیر در زمان حملات هوایی استفاده می شد و در ایالات متحده آژیرها نخستین باری که به صدا درآمدند برای اعلام خطر حمله ی اتمی در جریان جنگ سرد و بعد از آن برای اعلام خطر در زمان طوفان های خانمان برانداز بود.

این روزها صدای آژیرهای خطر را بیش تر در خانه ها و مغازه ها می شنویم که در هنگام بروز خطر یا مسئله ای ما را مطلع می کنند. اما در حافظه ی تاریخی چند نسل از مردم ایران صدای آژیر تداعی متفاوتی از نمونه های امروزینش دارد. صدای آژیر برای آن هایی که تجربه ی شنیدن آن را در دهه ی ۱۳۶۰ دارند یادآور جنگ و خطر و رفتن به پناهگاه است.

علامتی که هم اکنون می شنوید

از سال ۱۳۶۲ که عراق به بمباران شهرها و نیروهای غیرنظامی دست زد پخش صدای آژیر و متعاقب آن سلسله اتفاقاتی که بعد از شنیدن این صدای دلهره آور به سرعت رخ می داد به بخشی از زندگی روزمره مردم بدل شد. در زمان حمله ی هوایی پیامی با این متن از رادیو یا تلویزیون پخش می شد: «توجه! توجه! علامتی که هم اکنون می شنوید اعلام خطر یا وضعیت قرمز است و معنی و مفهوم آن این است که حمله ی هوایی انجام خواهد شد. محل کار خود را ترک و به پناهگاه بروید.» بعد از این متن سه دقیقه صدای آژیر با فرکانس های متناوب به گوش می رسید که در عین حال که اضطراب و التهاب فراوانی داشت اما در عمل باعث می شد که آدم ها خطر را جدی بگیرند و با سرعت از جایی که هستند خارج شوند و از کاری که می کنند دست بکشند و به دنبال پناهگاهی امن بگردند.

حسین سلطانی مجری رادیو که در زمان جنگ در مرکز اهواز خدمت می کرد در ابتدا متن این پیام را خوانده بود که در زمان حمله ی هوایی استفاده می شد. اما بعد از این که از ستاد جنگ نوار اعلام خطر برای همه ی مراکز استانی صداوسیما فرستاده شد صدای او حذف شد. محمدعلی ابطحی مدیر وقت رادیو در سال ۱۳۶۲ درباره ی این نوار گفته: «این نوار قبل از انقلاب در ارتش تهیه شده بود. شنیده بودم که قبل از انقلاب در جریان یک مانور امنیتی داخلی در ارتش ضبط شده بود و سر چهارراه ها بلندگو می گذاشتند و آن را برای تمرین و اعلام آمادگی و ابراز قدرت پخش می کردند. جنگ که متأسفانه به صورت حقیقی آغاز شد این نوار را به رادیو دادند.»

بعد از رفع خطر آژیر سفید پخش می شد که شامل یک دقیقه بوق ممتد یک دقیقه سکوت و دوباره یک دقیقه بوق ممتد بود.

259